POLONYUM

Polonyum ilk olarak Marie Curie tarafindan 1898 tarafindan kesfedilmistir. Cok nadir bulunan dogal bir elementtir ve Uranyum cevherinde bulunur. Diger radyoaktif elementlerin ayrismasindan olustugunda dogada bulunabiliyor. Nadir oldugundan dolayi gereksinim olan tum polonyum akseleratorlerde yapilmaktadir. Ticari amacla yapilan tek yer Rusya’dir (yilda maksimum yaklasik 100 gram).

Karakteristikleri :

·         Gumus rengi radyoaktif yarim metal (Gecis elementlerindendir ve metal olma ve metal olmama ozelligi tasirlar)

·         Erime derecesi 254 Celsius

·         Kaynama derecesi 962 Celsius

·         20 Celcius’ta kati halde bulunuyor.

·         Toplam 33 izotopu bulunur ve tumu radyoaktiftir.. Kutle numaralari 188’den 220 unitedir. Radyoaktif izotoplarin nukleusu (proton ve notronun bulundugu atom cekirdegi) stabil degildir. Cekirdek hareketli oldugundan dolayi, cekirdegin fazla enerjisi vardir. Fazla enerjisini kaybetmek icin cekirden icinde radyoaktif parcaciklar olusturur veya atomik elektron olusturur.

Kullanim Alanlari :

•  Luna E-1 ve Lunokhod isimli programlarda kulanilmisti. Bu programlar polonyum maddesi ile ayin yuzeyi ile ilgili ilk kesif bilgilerini elde edilmisti.
• Uzay gereclerinde  sicaklik kaynagi olarak kullanilir. Bunun nedeni ise 1-gram polonium alfa bozunumu (atomun 2 proton ve notronu olan alfa parcacigi sacarak fazla enerjisinden kurtulmas) sonucu 500 Celcius sicakliga ulasabilmesi.
• Berilyum ile karistirilarak tipta, muhendislikte, biyoloji, fizikte; nukleer silahlarda, petrol bulmada ve nukleer enerji yapiminda kullanilan notron kaynaklari olusturur.
•  Fotograf filmlerinde statik elektrigi cikartmak icin kullanilir.
•  Sigaranin icerisinde az miktarda bulunmaktadir (Polonium 210).

Zararlari :

Polonyum cok tehlikeli ve zehirli bir maddedir. Ayristiginda alfa parcaciklari ortaya cikar. Bu parcaciklar radyokaftif olduklarindan etrafindaki molekullerden « elektron calmaya « calisir. DNA yapisi bozulunca hucre kendini oldurur veya gereksiz hucre kopyalamari olur. Kandaki alfa isini emilen miktar cok az olsa bile kalici genetik hasarlar birakirlar. Bu parcaciklar atom buyuklugunde olduklarindan dolayi hucrelere kolaylikla girer ve iyonlar olusturarak vucuda baska zararlar verir

1 ila 10 mikrogram alfa isini emilmesi olume yol acar. Yapilan arastirmalarda Amerika’da sigaraya bagli akciger kanserlerinin 1%’i Polonyum 210’a baglidir.

Zehirlenme Teshisi Koyulmasi, Semptom ve Tedavisi : 

Geiger-Muller radyasyon detektoru ile zehirlenme teshis edilebilir.

Semptomlar maruz kalinan doz ile degisiklik gosterir. Gy : Verilen doz ve dokularin radyonu emme orantisi ile olculur.

Kanda emildigidinde genelde kisi akut radyasyon sendromundan dogan coklu organ yetmezliginden hayatini kaybeder.

Baslica 4 fazi bulunmaktadir.

Ilk Etap – Prodromal

• Mide bulantisi ve Kusma
• Aneroksi
• Kandaki akyuvar azalmasi
• Diare (bazi durumlar)

Ikinci Etap

·         Akyuvar azalmasi devam ettiginden kemik iliklerinde hasar devam eder.

Ucuncu Etap

• Kemik iligi sendromu 0,7 – 10,0 Gy
• Mide Bagirsak sendromu 8,0 – 10,0 Gy
• Kalp damar ve merkezi sinir sistemi sendromlari 20 Gy ve uzeri.

Merkezi sinir sistemi hasarlari kalici olup genelde olume goturur. Cok yuksek dozlarda kisi zehirlendikten bir kac dakika sonra komaya girebilir.

Dorduncu Etap

Bu etapta eger iyilesme gormezse veya tedaviye kisi cevap vermezse olur. Olumu bir kac hafta veya ay icerisinde olabilir.

Teshis edildikten sonra kisideki semptomlari hafifletecek tedaviler uygulanir. Bunun yaninda hizla akyuvar kaybettigi icin akyuvar enjekte edilir. Gerekli goruldurugu durumlarda kan ve trombosir verilir. Eger yenildigi ve icildigi helen biliniyorsa mide yikamasi veya gastrik aspirasyon yapilarak radyasyon kaynagi vucuttan alinabilir. Bunun yaninda radyasyon zehirlenlesi uzerine olan ilaclar kullanibilir.